عفونت نگلِیریا نوعی عفونت نادر و معمولا مرگبار مغزی ناشی از آمیب‌های موجود در دریاچه‌های آب شیرین، رودخانه‌ها و چشمه‌های آب گرم می‌باشد. قرار گرفتن در معرض این عفونت در طول شنا و یا ورزش های آبی دیگر رخ می‌دهد.
آمیب جانوری تک‌سلولی به نام علمی نگلیریا فاولری[۱] است که از بینی به سمت مغز بالا می‌رود، و در آنجا باعث آسیب‌دیدگی شدید می‌شود. اکثر کسانی که عفونت نگلِریا می‌گیرند در عرض یک هفته می‌میرند.
میلیون‌ها نفر از افراد در معرض آمیبی قرار دارند که هر سال باعث عفونت نگلِریا می‌شود، اما تنها تعداد انگشت‌شماری دچار این بیماری می شوند. مقامات بهداشت و خدمات درمانی آگاهی ندارند چرا بعضی افراد به عفونت نگلِریا مبتلا می‌شوند در حالی که دیگران سالم می‌مانند.
دور ماندن از حوضه‌های گرم آب شیرین و گذاشتن بینی‌بند هنگام شنا در آب می‌تواند از بروز چنین عفونتی جلوگیری کند.
عفونت نگلِریا باعث نوعی بیماری به نام مننگوانسفالیت[۲] آمیب اولیه می‌شود. این بیماری باعث التهاب مغز و تخریب بافت مغزی می‌شود.
علائم و نشانه‌های عفونت نگلِریا به طور کلی، ظرف ۲ تا ۱۵ روز پس از قرارگیری در معرض آمیب شروع می‌شود و عبارتند از:
- تغییر در حس بویایی و یا چشایی
- تب
- سردرد ناگهانی
- خشکی گردن
- حساسیت به نور
- تهوع و استفراغ
- سردرگمی
- از دست دادن تعادل
- خواب‌آلودگی
- تشنج
- توهم
این علائم و نشانه‌ها می‌توانند به‌سرعت پیشرفت کنند و به طور معمول در عرض یک هفته منجر به مرگ شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
چنانچه تبی ناگهانی، سردرد، سفتی گردن و استفراغ بروز می‌دهید به دنبال مراقبت پزشکی فوری باشید.
عفونت نگلِریا توسط آمیب نگلیریا فاولری ایجاد می‌شود که به طور معمول در حوضه‌های گرم آب شیرین در سراسر جهان معمولا در طول ماه‌های تابستان یافت می‌شود. آمیب همچنین گاهی در خاک دیده می‌شود. آمیب از راه بینی به شکل آب یا گرد و غبار آلوده وارد بدن می‌شود و بعد از طریق عصب‌های انتقال ِحس بویایی به مغز می‌رسد.
تنها درصد کمی از میلیون‌ها نفر در معرض نگلیریا فاولری دچار مریضی می‌شوند. هنوز مشخص نیست چرا افراد آلوده خاصی پس از قرار گرفتن در معرض آمیب به بیماری مبتلا می‌شوند.
آمیب از شخصی به شخص دیگر و یا با نوشیدن آب آلوده شیوع نمی‌یابد. همینطور استخرهایی که به درستی تمیز و ضدعفونی شوند حاوی آمیب نگلِریا نیستند.
در ایالات متحده، میلیون‌ها نفر از افراد هر ساله در معرض آمیبی‌قرار می‌گیرند که موجب عفونت نگلِریا می‌شود، اما کمتر از ۱۰ نفر در سال دچار مریضی می‌شوند.
برخی از عواملی که ممکن است خطر ابتلا به عفونت نگلِریا را افزایش دهد عبارتند از:
- شنا در آب شیرین. بسیاری از افرادی که مریض می‌شوند، در دو هفته قبل از ابتلا داخل دریاچه‌های آب شیرین شنا کرده‌اند.
- امواج حرارتی. آمیب‌ها همراه با جریان آب گرم یا داغ رشد می‌کند.
- سن. گروه‌های سنی کودکان و نوجوانان به احتمال زیاد تحت تاثیر قرار می‌گیرند، احتمالا به خاطر اینکه طولانی‌تر در آب باقی می‌مانند و در آب فعالیت بیشتری دارند.
تصویربرداری
توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) می‌توانند نشانگر تورم و خونریزی در داخل مغز باشند.
- سی‌تی اسکن. این روش با ترکیب نماهای اشعه ایکس گرفته شده از جهت‌های مختلف به تهیه تصاویر مقطعی از مغز با جزئیات بالا می‌پردازد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی. دستگاه MRI با بهره‌گیری از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی به تولید تصاویر بسیار دقیق از بافت‌های نرم مانند مغز می‌پردازد.
پونکسیون کمری
آمیب نگلِریا را می‌توان در زیر میکروسکوپ در مایع پیرامون مغز و نخاع مشاهده کرد. مایع نخاعی با قرار دادن سوزنی بین دو مهره کمر برداشت می‌شود. این تست همچنین می‌تواند فشار مایع نخاعی مغز را اندازه‌گیری کند و به دنبال سلول‌های التهابی بگردد.
تعداد کمی از افراد حتی هنگام درمان در برابر عفونت نگلِریا زنده می‌مانند. بنابراین تشخیص و درمان زودهنگام برای نجات فرد بسیار حیاتی است.
درمان اولیه برای عفونت نگلِریا نوعی داروی ضدقارچ بنام آمفوتریسین B است که معمولا به صورت داخل‌وریدی تزریق می‌شود یا به فضای اطراف طناب نخاعی تزریق می‌شود تا آمیب‌ها را نابود کند.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری در ایالت متحده پیشنهاد می‌دهند که اقدامات زیر خطر ابتلا به عفونت نگلِریا را کاهش می‌دهد:
- در دریاچه‌ها و رودخانه‌های آب شیرین و گرم نپرید و شنا نکنید.
- بینی‌تان را بسته نگه دارید و یا هنگام پریدن یا غواصی در آب شیرین و گرم حتماً از گیره‌های بینی استفاده کنید.
- هنگام شنا در آب‌های شیرین و کم‌عمق، از پراکنده شدن رسوب‌های بستر جلوگیری کنید.
[۱] Naegleria fowleri
[۲] meningoencephalitis
