بیماری مزمن انسدادی ریه[۱] یا COPD به آن دسته از بیماریهای ریوی اطلاق می شود که جریان هوا را مسدود و تنفس را دشوار میکنند.
آمفیزم و برونشیت مزمن دو شرایط بالینی بسیار رایج به شمار میروند که بایکدیگر COPD را تشکیل میدهند. برونشیت مزمن در واقع نوعی التهاب روی پوشش لولههای نایچهای است که هوا را به ریهها حمل و از آنجا خارج میکند. آمفیزم هنگامی رخ میدهد که کیسههای هوا (آلوئول) در انتهای کوچکترین گذرگاههای هوایی (برونشیولها) در ریهها بهتدریج از بین میروند.
آسیبدیدگی ریهها دراثر COPD هرگز به حالت عادی بازنمیگردد، اما درمان میتواند به مهار علائم کمک کند و آسیبهای بعدی را به حداقل برساند.
در اغلب موارد، علائم بیماری COPD تنها زمانی بروز میکند که آسیب ریه، آسیب قابل توجهی است و معمولا به مرور زمان نیز بدتر میشود. در مورد برونشیت مزمن، علامت اصلی سرفه است که حداقل سه ماه در سال به مدت دو سال متوالی ادامه دارد. سایر علائم و نشانههای COPD عبارتند از:
- نفستنگی، به خصوص در طول فعالیتهای فیزیکی
- خسخس
- تنگی سینه
- عادت صاف کردن گلو در اول صبح، به خاطر وجود موکوس اضافی در ریهها
- سرفه مزمن که خلطی روشن، سفید، زرد یا مایل به سبز ایجاد میکند
- کبودی لبها یا پایین ناخنها (سیانوز)
- عفونتهای تنفسی مکرر
- فقدان انرژی
- کاهش وزن ناخواسته (در مراحل بعدی)
افراد مبتلا به COPD همچنین به احتمال زیاد دوره های بسیار شدیدی از بیماری را تجربه خواهند کرد که طی آن علائم بیماری وخیم میشود و تا چند روز یا بیشتر باقی میماند.
علت اصلی ابتلا به COPD مصرف تنباکو است. با این حال، در کشورهای در حال توسعه، بیماری COPD اغلب در زنانی بروز میکند که در معرض دودهای ناشی از سوخت وسایل پخت و پز و گرمایشی مانند اجاق و بخاری در خانههایی با تهویه ضعیف قرار دارند. تنها حدود ۲۰ درصد از افراد سیگاری مزمن دچار COPD میشوند. برخی از افراد سیگاری گرفتار ناراحتیهای ریوی میشوند که کمتر رایج است و امکان دارد تا زمانیکه ارزیابی بالینی دقیقتر انجام شود، اشتباها” به عنوان مبتلا به بیماری COPD تشخیص داده شوند.
ریهها چگونه به بیماری مبتلا میشوند
هوا از طریق دو لوله بزرگ (نایچه) به انتهای نای و و بعد درون ریهها جاری میشود. در داخل ریهها، این لولهها مانند شاخههای یک درخت چندین بار به لولههای کوچکتر (برونشیول) تقسیم میشوند که به خوشهای از کیسههای هوایی کوچک (آلوئول) منتهی میگردد. کیسههای هوا دارای دیوارههای بسیار نازکی پر از عروق خونی کوچک (مویرگها) هستند. اکسیژن موجود در هوا که تنفس میکنید از این رگهای خونی میگذرند و وارد جریان خون میشوند. در همان حال، دیاکسیدکربن (گازی که محصول زائد سوخت و ساز بدن است) از طریق بازدم بیرون فرستاده میشود.
ریهها برای بیرون کشیدن هوا از بدن برروی قابلیت ارتجاعی طبیعیِ لولههای برونش (نایچه) و کیسههای هوایی تکیه میکنند. بیماری COPD باعث میشوید این لولهها قابلیت ارتجاعی خود را از دست بدهند و تاحدی دچار فروپاشی شوند، در نتیجه مقداری هوا هنگام بازدم درون ریهها حبس میشود.
علل انسداد راه هوا
- آمفیزم. این بیماری ریوی باعث تخریب دیوارههای شکننده و فیبرهای ارتجاعی آلوئول میشود. راههای هوایی کوچک در هنگام بازدم شما دچار فروپاشی میشوند و خارج سازی جریان هوا به بیرون از ریهها را با اشکال مواجه می کنند.
- برونشیت مزمن. در این وضعیت بالینی، لولههای برونش ملتهب و باریک میشوند و ریهها مخاط بیشتری تولید میکنند و در نتیجه باعث گرفتگی لولههای باریک میشوند. وقتی دچار سرفه مزمن شده باشید، دائم در حال تخلیه و صاف کردن راههای هوایی گلویتان هستید.
دود سیگار و دیگر مواد محرک
در اکثر موارد، آسیب ریوی که منجر به COPD میشود، ریشه در مصرف درازمدت سیگار دارد. البته عوامل دیگری نیز به احتمال زیاد در ایجاد COPD نقش بازی میکنند، مانند استعداد ژنتیکی به این بیماری، زیرا تنها حدود ۲۰ درصد از افراد سیگاری دچار COPD میشوند.
سایر مواد محرک نیز میتوانند باعث COPD شود، از جمله دود سیگار، دود سیگار دستدوم، دودکشها، آلودگی هوا و قرار گرفتن در معرض محیط کار پُرغبار، دودزا و یا بخار.
کاستی آلفا-۱-آنتیتریپسین [۲]
در حدود ۱ درصد از افراد مبتلا به COPD، بیماری از نوعی اختلال ژنتیکی ناشی میشود که میزان پروتئینی به نام آلفا-۱-آنتیتریپسین را کاهش میدهد. در واقع، آلفا-۱-آنتیتریپسین یا (AAT) در کبد تولید میشود و برای کمک به محافظت از ریهها به جریان خون ترشح میشود. کاستی آلفا-۱-آنتیتریپسین بر کبد و همچنین ریه تاثیر میگذارد. آسیبدیدگی کبد نه فقط در بزرگسالان با سابقه طولانی سیگار، بلکه در نوزادان و کودکان نیز رخ میدهد. برای بزرگسالان مبتلا به COPD مربوط به کمبود آلفا-۱-آنتیتریپسین، شیوه درمانی مشابه همان کسانی است که مبتلا به انواع شایعتر COPD هستند. بعضی بیماران با جبران مقدار از دست رفته پروتئین AAT درمان میشوند و از آسیب بیشتر به ریهها جلوگیری میگردد.
عوامل خطر برای ابتلا به COPD عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار. مهمترین عامل خطرساز ابتلا به بیماری COPD مصرف درازمدت سیگار است. هر چه سالهای بیشتری سیگار بکشید و بستههای بیشتری مصرف کنید، در معرض خطر بالاتری قرار خواهید گرفت. افرادی که از دود لولهها استنشاق میکنند، افرادی که ماریجوانا میکشند، افراد سیگاری و افرادی که در معرض مقادیر زیادی دود سیگار دستدوم از دیگران قرار دارند نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
- افراد مبتلا به آسم که سیگار میکشند. ترکیبی از آسم، بیماری مزمن، گرفتگی راههوا و سیگار کشیدن بازهم باعث افزایش خطر ابتلا به COPD میشود.
- مواجهه شغلی با گرد و غبار و مواد شیمیایی. قرار گرفتن طولانیمدت در معرض بخارهای شیمیایی، بخار آب و غبار در محل کار میتواند ریهها را تحریک و ملتهب کند.
- سن. بیماری COPD بهآرامی در طول چندین سال رشد میکند، به طوری که بسیاری از افراد حداقل ۳۵ تا ۴۰ ساله هستند که برای نخستین بار علائم را بروز میدهند.
- ژنتیک. یک اختلال ژنتیکی نادر موسوم به کاستی آلفا-۱-آنتیتریپسین سرچشمه برخی موارد COPD به شمار میرود. سایر عوامل ژنتیکی به احتمال زیاد بعضی افراد سیگاری را بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری میکند.
عوارض بیماری COPD عبارتند از:
- عفونتهای تنفسی. افراد مبتلا به COPD بیشتر مستعد ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا و ذاتالریه هستند. هرگونه عفونت تنفسی میتواند نفس کشیدن را دشوار کند و آسیب بیشتری به بافت ریه بزند. واکسن آنفولانزای سالانه و واکسیناسیون معمولی علیه ذاتالریه ناشی از باکتری پنوموکوک به جلوگیری از برخی عفونتها کمک میکند.
- فشار خون بالا. بیماری COPD شاید باعث فشار خون بالا در شریانهایی میشود که خون وارد ریهها میکنند [۳].
- مشکلات قلبی. به دلایلی که هنوز به طور کامل شناخته نیست، بیماری COPD خطر ابتلا به بیماریهای قلبی از جمله حمله قلبی را افزایش میدهد.
- سرطان ریه. افراد سیگاری مبتلا به برونشیت مزمن نسبت به افراد سیگاری که برونشیت مزمن ندارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
- افسردگی. دشواری در تنفس میتواند شما را از انجام فعالیتهای لذتبخش بازدارد. بنابراین رویارویی با این بیماری جدی موجب افسردگی میشود. اگر احساس اندوه یا درماندگی میکنید و یا فکر میکنید دچار افسردگی شدهاید حتماً با پزشک گفتگو کنید.
اگر پزشک مراقبتهای اولیه مشکوک شود که شما مبتلا به COPD شدهاید، به احتمال زیاد به یک پولمونولوژیست ارجاع داده میشوید؛ یعنی یک پزشک متخصص در اختلالات ریوی.
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
بیماری COPD گاهی اشتباهی تشخیص داده میشود؛ برای مثال، افراد سیگاری که ترک کردهاند مبتلا به COPD تشخیص داده میشوند، در صورتی که دچار ناراحتی ریوی دیگری شدهاند که کمتر رایج است. به همین ترتیب، بسیاری از کسانی که واقعا COPD دارند تنها زمانی تشخیص پزشکی داده میشوند که بیماری بهمراتب پیشرفت کرده و مداخلات دیگر اثر چندان موثری ندارند.
اگر شما علائم بیماری COPD و سابقه قرار گرفتن در معرض محرکهای التهابی ریه به خصوص دود سیگار داشته باشید، پزشک شاید آزمایشات زیر را توصیه کند:
- تستهای عملکرد ریوی. اسپیرومتری (تنفسسنجی) رایجترین تست عملکرد ریه است. در طول این تست، از شما خواسته میشود تا درون لوله بزرگی متصل به دستگاه اسپیرومتر فوت کنید. این دستگاه به اندازهگیری ظرفیت ریهها برای نگهداری هوا و سرعت بازدم و خروج هوا از ریهها میپردازد. اسپیرومتری میتواند بیماری COPD را حتی قبل از بروز علائم تشخیص دهد. این شیوه همچنین برای ردیابی میزان پیشرفت بیماری و نظارت بر نحوه درمان و اثربخشی آن کاربرد دارد.
- اشعهایکس از قفسه سینه. اشعه ایکس از قفسه سینه میتواند آمفیزم، یکی از علل اصلی COPD، را نمایش دهد. اشعه ایکس همچنین سایر مشکلات ریوی و یا نارسایی قلبی احتمالی را رد میکند.
- سیتی اسکن. تصویر سیتی اسکن از ریهها میتواند به تشخیص آمفیزم و تعیین ضرورت عمل جراحی برای درمان COPD کمک کند. سیتی اسکن همچنین برای غربالگری سرطان ریه کاربرد دارد که در میان افراد مبتلا به COPD شایعتر از افراد سیگاری است که دچار COPD نمیشوند.
- تجزیه و تحلیل گازهای خونی شریانی. این نوع آزمایش خون به اندازهگیری عملکرد موثر ریههای در انتقال اکسیژن به خون و بیرون بردن دیاکسیدکربن میپردازد.
تشخیص بیماری COPD به هیچ وجه آخر خط نیست. در تمام مراحل بیماری، درمان موثر موجود است که میتواند علائم را مهار کند، خطر ابتلا به عوارض و عود را کاهش دهد و باعث بهبود توانایی فرد برای ادامه زندگی فعال شود.
ترک سیگار
ضروریترین گام در هر برنامه درمانی برای COPD کنار گذاشتن دود و دخانیات است. در واقع، این تنها راه جلوگیری از وخامت بیماری است که البته در نهایت توانایی تنفس را کاهش خواهد داد. ترک سیگار آسان نیست و شاید بهخصوص زمانی دلهرهآور به نظر برسد که چندین بار تلاش کردهاید اما موفق به ترک نشدهاید. درباره محصولات جایگزین نیکوتین، داروهای مفید و همچنین چگونگی مدیریت عود بیماری با پزشک صحبت کنید. بهتر است تا جایی که امکان دارد از قرار گرفتن در معرض دود سیگار دستدوم جلوگیری کنید.
داروها
پزشکان با بهرهگیری از انواع مختلف داروها به درمان نشانهها و عوارض COPD میپردازند. شاید لازم باشد برخی داروها را به صورت منظم و بقیه را بسته به نیاز مصرف کنید:
- گشادکننده نایژه یا برونکودیلاتور. این داروها معمولا بصورت دستگاه استنشاقی ارائه میشوند و عضلات اطراف راههای هوایی را شُل میکنند تا سرفه و تنگی نفس برطرف شود و همینطور تنفس راحتتر صورت بگیرد. بسته به شدت بیماری، شاید به یک برونکودیلاتور کوتاهمدت برای قبل از انجام فعالیتها و یک برونکودیلاتور طولانیمدت برای مصرف روزانه، یا هر دو احتیاج داشته باشید. دستگاه گشادکننده نایژه یا برونکودیلاتور کوتاهمدت شامل آلبوترول (پروایر HFA، ونتولین HFAو غیره)، لوالبوترول (زوپنکس) و ایپراتروپیوم (آتروونت) میشود. گشادکنندههای نایژه طولانیمدت شامل تیوتیریپیوم (اسپیریویا)، سالمترول (سِرِوِنت)، فورموترول (فورادیل، پرفورومیست)، آرفورموترول (بروانا)، اینداساترول (آرکاپتا) و آکلیدینویم (تودرزا) میباشد.
- استروئید استنشاقی. داروهای استنشاقی کورتیکواستروئید میتوانند التهاب راههای هوایی را کاهش دهند و به جلوگیری از تشدید بیماری کمک کنند. عوارض جانبی ممکن است شامل کبودی، عفونت دهان و خشونت صدا باشد. این داروها برای افرادی مفید هستند که به حالت تشدید و مکرر بیماری COPD مبتلا شدهاند. فلوتیکازون (فلورنت) و بودزونید (پولمیکورت) دو نمونه از استروئیدهای استنشاقی به شمار میروند.
- دستگاههای استنشاق ترکیبی. برخی از داروها گشادکننده نایژه و استروئید استنشاقی را باهم ترکیب میکنند. سالمترول و فلوتیکازون (آدوایر) و فورموترول و بودزونید (سیمبیکورت) دو جفت از نمونههای دستگاههای استنشاق ترکیبی به شمار میروند.
- استروئیدهای خوراکی. برای افرادی که دچار حالت متوسط یا حاد COPD شدهاند، مصرف استروئیدهای خوراکی از وخیمتر شدن بیماری جلوگیری میکند. با این حال، چنین داروهایی عوارض جانبی جدی مانند افزایش وزن، دیابت، پوکی استخوان، آب مروارید و افزایش خطر ابتلا به عفونت دربرخواهند داشت.
- مهارکنندههای فسفودیاستراز-۴٫ نوع جدیدی از دارو برای افراد مبتلا به COPD شدید، روفلومیلاست[۴] (دالیرسپ) نام دارد، یک مهارکننده فسفودیاستراز-۴ که التهاب راههای هوایی را کاهش میدهد و مجاری تنفسی را آرام میکند. عوارض جانبی شایع عبارتند از اسهال و از دست دادن وزن.
- تئوفیلین. این داروی بسیار ارزان به بهبود تنفس و جلوگیری از تشدید بیماری کمک میکند. عوارض جانبی احتمالی شامل تهوع، تپش قلب تند و لرزش میباشد.
- آنتیبیوتیکها. عفونتهای تنفسی مانند برونشیت حاد، ذاتالریه و آنفلوآنزا میتوانند نشانههای بیماری COPD را تشدید کنند. آنتیبیوتیک به مبارزه با حملات حاد کمک میکند. آزیترومایسین نوعی آنتیبیوتیک است که از تشدید بیماری جلوگیری میکند، اما هنوز مشخص نیست که آیا به دلیل اثر آنتیبیوتیکی دارو است یا خواص ضدالتهابی آن.
درمان ریه
پزشکان اغلب از این روشهای درمانی افزوده برای افراد مبتلا به COPD متوسط یا شدید بهره میبرند:
- اکسیژندرمانی. چنانچه اکسیژن به اندازه کافی در خونتان وجود نداشته باشد، شاید به مصرف اکسیژن مکمل نیاز پیدا کنید. دستگاههای مختلفی برای دمیدن اکسیژن به درون ریههای موجود است، از جمله نمونههای سبک و قابلحملی که میتوانید همهجا با خودتان ببرید و کارهایتان را در اطراف شهر انجام دهید. برخی افراد مبتلا به COPD فقط در طول فعالیت و یا هنگام خواب از اکسیژن استفاده میکنند. بقیه بصورت تماموقت باید از اکسیژن استفاده کنند. اکسیژندرمانی میتواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد و تنها شیوه درمانی برای بیماری COPD به شمار میرود که ثابت کرده طول عمر را افزایش میدهد. در مورد نیازها و گزینههای پیش روی خود با پزشک صحبت کنید.
- برنامه توانبخشی ریوی. این برنامهها به طور معمول آموزش، تمرین ورزشی و مشاوره تغذیه را باهم ترکیب میکنند. در این روند، با انواع متخصصانی کار خواهید کرد که میتوانند برنامههای توانبخشی را برمبنای نیازهایتان تنظیم کنند. توانبخشی ریوی شاید مدت بستری را کوتاهتر کند، توانایی شرکت در فعالیتهای روزمره را افزایش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. درباره پیوستن به این گونه برنامهها با پزشک گفتگو کنید.
مدیریت حالتهای تشدید بیماری
حتی با درمان مداوم هم ممکن است بارها وخامت علائم بیماری را به مدت چند روز یا چند هفته تجربه کنید. به این حالت تشدید بیماری میگویند که در نهایت اگر فوری درمان نشوید شاید به نارسایی ریوی منجر شود. تشدید بیماری ریشه در نوعی عفونت تنفسی، آلودگی هوا و یا سایر عوامل التهاب دارد. علت هرچه باشد، چنانچه متوجه افزایش پایدار در سرفه، تغییر در مخاط شدهاید و یا دچار سختی تنفس شدهاید، میبایست به دنبال کمک پزشکی فوری باشد.
وقتی حالت تشدید بیماری رخ میدهد، شاید لازم باشد داروهای دیگری (مانند آنتیبیوتیکها یا استروئیدها) و اکسیژن مصرف کنید و یا در بیمارستان درمان شوید. هنگامی که علائم برطرف میشود، حتماً اقداماتی صورت دهید تا از تشدید بیماری در آینده پیشگیری شود؛ برای مثال، استروئیدهای استنشاقی یا گشادکنندههای نایچه طولانیمدت مصرف کنید، واکسن آنفولانزای سالانه را دریافت کنید و تا جایی که امکان دارد از آلودگی هوا دوری کنید.
جراحی
جراحی برای برخی افراد گزینهای مناسب است که به نوعی آمفیزم شدید مبتلا شدهاند و تنها با مصرف داروها به اندازه کافی درمان نمیشوند:
- عمل جراحی کاهش حجم ریه. در این عمل جراحی، تکههای کوچکی از بافت ریهی آسیبدیده برداشته میشود. این کار باعث گشایش فضای اضافی در حفره قفسه سینه میشود و در نتیجه بافت باقیمانده ریه و دیافراگم، عملکرد موثرتری پیدا میکنند. در برخی افراد، این عمل جراحی میتواند کیفیت زندگی و طول عمر را بهبود بخشد.
- پیوند ریه. پیوند ریه شاید برای بیماران خاصی یک گزینه مناسب باشد که معیارهای خاصی دارند. پیوند میتواند توانایی فرد را برای تنفس و ادامه فعالیت بهبود بخشد، اما عمل جراحی مهمی محسوب میشود که خطرات عمدهای مانند وازنش عضو[۵] به همراه دارد؛ بنابراین لازم میشود تا آخر عمر از داروهای سرکوبگر دستگاه ایمنی مصرف کنید.
اگر دچار بیماری COPD شدهاید، برای بهبود سلامتی و کاستن از آسیب ریوی میتوانید اقدامهای زیر را انجام دهید:
- تنفس خود را کنترل کنید. درباره تکنیکهای تنفس موثرتر در تمام طول روز گفتگو با پزشک یا درمانگر تنفسی مشورت کنید. همچنین حتماً در مورد موقعیتهای بدنی هنگام تنفس و فنون تمدد اعصاب موقع نفستنگی پرسوجو کنید.
- راههای هوایی گلو را پاک کنید. هنگام ابتلا به بیماری COPD، مخاط در گذرگاههای هوا انباشته میشود و خالی کردنش بسیار دشوار میشود. سرفههای مهارشده، نوشیدن مقدار زیادی آب و استفاده از دستگاههای مرطوبکننده میتواند مفید باشد.
- به طور منظم ورزش کنید. شاید زمانی که گرفتار مشکل تنفسی باشید، ورزش کردن دشوار به نظر برسد. اما ورزش منظم میتواند قدرت و استقامت کلی بدن را بهبود بخشد و باعث تقویت عضلات تنفسی شود.
- غذاهای سالم بخورید. یک رژیم غذایی سالم میتواند به حفظ قدرت جسمانی کمک کند. اگر دچار کمبود وزن هستید، پزشک شاید مصرف مکملهای تغذیهای را توصیه کند. اگر اضافه وزن داشته باشید، کم کردن وزن به طور قابلتوجهی به کیفیت تنفس بهخصوص در فعالیتهای پرفشار کمک خواهد کرد.
- از دود و آلودگی هوا اجتناب کنید. علاوه بر ترک سیگار، بهتر است از مکانهایی که دیگران سیگار میکشند نیز دوری کنید. دود سیگار ممکن است به وخامت آسیبدیدگی ریوی منجر شود. انواع دیگر آلودگی هوا نیز میتواند ریهها را تحریک کند.
- مرتب به پزشک مراجعه کنید. به برنامه ملاقاتهای پزشکی پایبند باشید، حتی اگر احساس میکنید حالتان خوب است. یادتان باشد به طور پیوسته بر عملکرد ریهها نظارت کنید. همچنین حتماً واکسن آنفولانزای سالانه را در ماه اکتبر یا نوامبر تزریق کنید تا از عفونت منجر به وخامت بیماری COPD پیشگیری شود. از پزشک بپرسید چه زمانی به این واکسن نیاز دارید.
زندگی همراه با بیماری COPD بسیار چالشبرانگیز میشود؛ بهخصوص زمانی که روند تنفس سختتر میشود. شاید به همین خاطر تاکنون خیلی از فعالیتهای لذتبخشتان را رها کرده باشید. اعضای خانواده شاید برای سازگاری با برخی از چنین تغییراتی مشکل داشته باشند.
در میان گذاشتن احساسات و نگرانیها با خانواده، دوستان و پزشک میتواند کمککننده باشد. همچنین شاید بخواهید به به یک گروه حمایتی متشکل از افراد مبتلا به COPD بپیوندید. از مشاوره یا دارودرمانی نیز زمانی بهرهمند میشوید که احساس افسردگی و یا آشفتگی دارید.
بر خلاف بعضی بیماریهای دیگر، COPD دارای علتی مشخص و مسیری روشن برای پیشگیری است. اکثر موارد بیماری به طور مستقیم به مصرف سیگار مربوط میشود، و بهترین راه پیشگیری از COPD پرهیز از سیگار کشیدن یا ترک چنین عادتی است.
اگر برای مدتی طولانی سیگاری بودهاید، این پیشنهادها شاید چندان ساده به نظر نرسد، به خصوص اگر یک بار، دو بار و یا چندین بار در گذشته برای ترک سیگار تلاش کرده باشید. اما به تلاشتان ادامه دهید. یافتن یک برنامه ترک مصرف دخانیات که بتواند به کنار گذاشتن این عادت تا آخر عمر کمک کند برایتان بسیار حیاتی است. همین حالا بهترین فرصت را دارید تا از آسیبدیدگی ریوی جلوگیری کنید.
مواجهه با بخارها و غبار شیمیایی در محل کار یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به COPD محسوب میشود. اگر با این نوع محرکهای ریه سروکار دارید، با سرپرست خود درباره بهترین راههای محافظت، مانند استفاده از تجهیزات حفاظتی تنفسی صحبت کنید.
[۱] Chronic obstructive pulmonary disease (COPD)
[۲] Alpha-1-antitrypsin deficiency
[۳] pulmonary hypertension
[۴] roflumilast (Daliresp)
[۵] ریه جایگزین در طول پیوند نسبت به دستگاه ایمنی بدن بیمار واکنش دفاعی نشان میدهد (مترجم) – organ rejection