تعریف
کلاه گهواره، اصطلاح رایجی است که برای درماتیت سبورئیک در میان کودکان به کار گرفته می‌شود، باعث بروز تکه‌های فلس‌دار برروی پوست سر کودک می‌شود. هر چند کلاه گهواره چندان جدی نیست، ولی می‌تواند موجب پوسته‌پوستگی ضخیم و فلسهای سفید یا زرد شود.
کلاه گهواره معمولاً خودبخود ظرف چند ماه برطرف می‌شود. اقدامات خودمراقبتی، مانند شستشوی پوست سر کودک بصورت روزانه با شامپوی ملایم، می‌تواند به التیام و بهبودی کلاه گهواره کمک کند. اگر کلاه گهواره همچنان ادامه پیدا کند یا شدید به نظر برسد، دکتر ممکن است شامپو، لوسیون دارو یا درمانهای دیگری پیشنهاد دهد.
علایم
علایم کلاه گهواره عبارتند از:
- تکه‌های پوسته‌پوسته و یا فلسهای ضخیم بر روی پوست سر
- پوست چرب پوشیده از فلسهای سفید یا زرد
- تکه‌های پوست
- احتمالاً سرخی خفیف
عوارض مشابه در همین مقیاس شاید روی گوش، پلک، بینی و کشاله ران مشاهده شود.
کلاه گهواره در نوزادان شایع است. این بیماری مسری نیست و احتمالا کودک‌تان را اذیت نخواهد کرد. کلاه گهواره به طور کلی برای نوزادان خارش‌دار نمی‌شود.
کلاه گهواره گاهی با ناراحتی پوستی دیگری بنام اگزمای دوران کودکی اشتباه گرفته می‌شود. با این حال، تفاوت عمده بین دو ناراحتی این است که اگزما معمولا باعث خارش قابل‌توجهی می‌شود.
کلاه گهواره در نوزادان
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید
در شرایط زیر به دکتر اطفال مراجعه کنید:
- مراحل مراقبت از خود را بدون هیچ موفقیتی امتحان کرده‌اید
- تکه‌های پوسته به صورت و یا بدن کودک گسترش یافته است
هر چند علت دقیق کلاه گهواره معلوم نیست، ولی یکی از عوامل مهم هورمونی است که قبل از تولد از مادر به کودک به ارث می‌رسد. این هورمون باعث تولید غیرطبیعی چربی(سبوم) در غدد چربی و فولیکولهای مو می‌شود.
یکی دیگر از عوامل احتمالی نوعی مخمر (قارچ) به نام مالاسزیا است که در داخل سبوم همراه با باکتری رشد می‌کند. شیوه‌های درمان ضدقارچ، مانند کتوکونازول، اغلب موثر هستند، چون گفته می شود‌که مخمر از عوامل مؤثر است.
اگر کلاه گهواره برروی سر کودک از طریق اقدامات خودمراقبتی بهبود نیابد یا شروع به گسترش کند، باید با پزشک متخصص اطفال وقت ملاقات بگذارید. در اینجا برخی اطلاعات مفید ارائه می‌شود تا برای قرار ملاقات با دکتر آماده شوید.
کارهایی که می‌توانید انجام دهید
دکتر کودک‌تان درباره مسائل زیر خواهید پرسید:
- مدتی که کودک‌تان دچار کلاه گهواره شده است
- چه کارهایی برای درمانش انجام داده‌اید
- هر چند وقت یکبار موهای کودک‌تان را شامپو می‌کنید
- چه محصولاتی را امتحان کرده‌اید
کلاه گهواره معمولا به درمان پزشکی نیاز ندارد. در عرض چند هفته تا چند ماه خودش برطرف می‌شود. در این فاصله، موهای کودک را یک بار در روز با شامپوی ملایمِ کودک بشویید و موهای روی سر را آرامِ شانه کنید و با برس نرم روی تکه‌های پوسته بکشید تا شل شوند.
اگر شامپوی منظم کمکی نمی‌کند، به دکتر کودک مراجعه کنید. وی شاید شامپو قوی‌تری توصیه کند، مانند شامپو ضدشوره بزرگسالان حاوی تار، ۲ درصد کتوکونازول دارویی ضدقارچ یا ۱ درصد سلنیوم سولفید برای کمک به التیام تکه‌های پوسته. مطمئن شوید که این شامپوها توی چشم‌های کودک‌تان نمی‌روند، چون شاید باعث سوزش شوند. کرم هیدروکورتیزون گاهی برای کاهش قرمزی و التهاب مفید است.
از کورتیزون یا کرمهای ضدقارچ غیرتجویزی بدون مشورت با دکتر کودک استفاده نکنید، زیرا برخی از این محصولات هنگام جذب از طریق پوست نوزاد می‌توانند سمی باشند. شامپو ضدشوره سر که حاوی اسید سالیسیلیک است برای نوزادان توصیه نمی‌شوند، زیرا می‌توانند از طریق پوست جذب شوند.
درمان کلاه گهواره
شیوه‌های درمانی غیرتجویزی زیر و راهنمایی‌های مراقبت از خود برای مهار و مدیریت کلاه گهواره سودمند خواهند بود.
پوست سر کودک را به آرامی با انگشتان دست یا لیف حمام مالش دهید تا تکه‌های پوسته شل شوند.
موهای کودک را روزی یکبار با شامپوی ملایم بشویید. تکه‌های پوسته را یا شانه دانه‌نرم شل کنید و بعد همراه با شامپو آب بکشید.
اگر تکه‌های پوسته به راحتی شل نمی‌شوند، وازلین و یا چند قطره روغن معدنی بر روی پوست سر کودک بمالید. برای چند دقیقه بگذارید لابه‌لای تکه‌های پوسته خیس بخورند، و سپس موهای کودک را طبق روال با شامپو و شانه بشویید. اگر روغن در موهای کودک باقی بماند؛ تکه‌های پوسته روی هم انباشته می‌شوند و کلاه گهواره را وخیم‌تر می‌کنند.
هنگامی که تکه‌های پوسته از بین رفته‌اند، هر چند روز یکبار موهای کودک را با شامپوی ملایم بشویید تا از تشکیل تکه‌های پوسته جلوگیری شود.
شامپو کردن موهای کودک هر چند روز یکبار می‌تواند به جلوگیری از کلاه گهواره کمک کند. فقط از یک نوع شامپوی ملایم کودک استفاده کنید، مگر اینکه دکتر محصول قوی‌تری توصیه کرده باشد.
