تعریف
آسم نوعی ناراحتی بالینی است که در آن راه‌های هوایی در ریه باریک و متورم میشوند و مخاط اضافی تولید می‌کنند. این وضعیت باعث مشکل تنفس می‌شود و سرفه، خس‌خس سینه و تنگی نفس را تحریک می‌کند.
برای برخی افراد، آسم دردسر زیادی ایجاد نمی کند. برای دیگران می‌تواند مشکلی عمده باشد که با فعالیت‌های روزانه تداخل پیدا می‌کند و شاید به حمله مرگبار آسم منجر شود.
آسم قابل درمان نیست، اما علائم آن را می‌توان کنترل کرد. از آنجا که آسم اغلب به مرور زمان تغییر می‌کند، بسیار مهم است که با دکتر در پیگیری علائم و نشانه‌های بیماری همکاری کنید تا شیوه درمانی مورد نیاز تنظیم شود.
علائم آسم در محدوده جزئی تا شدید قرار دارند و از فردی به فرد تفاوت می‌کنند. ممکن است شما حملات آسم نادری داشته باشید، علائم را تنها در زمان‌های خاصی مانند تمرین ورزشی تجربه کنید و یا نشانه‌ها را تمام‌وقت بروز دهید.
علایم
علائم و نشانه‌های آسم عبارتند از:
- تنگی نفس
- تنگی قفسه‌سینه یا درد
- مشکلات خواب به علت تنگی نفس، سرفه یا خس‌خس سینه
- صدای سوت یا خس‌خس در هنگام بازدم (خس‌خس نشانه‌ی شایع آسم در کودکان به شمار می‌رود)
- حملات سرفه یا خس‌خس سینه که به خاطر نوعی ویروس تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا وخیم‌تر میشوند
نشانه‌هایی از اینکه آسم احتمالا بدتر خواهد شد، عبارتند از:
- علائم آسم و نشانه‌هایی که مکرر و دردسرزا هستند
- افزایش سختی تنفس (قابل اندازه‌گیری با پیک فلومتر، دستگاهی که برای بررسی چگونگی عملکرد ریه‌ها به کار می‌رود)
- نیاز فوری به مصرف داروهای استنشاقی امدادی در اغلب اوقات
برای برخی افراد، علائم آسم در شرایط خاصی بیشتر میشوند:
آسم ناشی از ورزش، که ممکن است در هوای سرد و خشک بدتر شود
آسم شغلی، که از محرک‌های محل کار مانند گازهای شیمیایی، گازها و یا گرد و غبار ناشی می‌شود
آسم ناشی از آلرژی، به خاطر آلرژن‌های خاصی مانند موی حیوانات خانگی، سوسک یا گرده تحریک می‌شود
آسم و تحریک ریه ها
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید
به دنبال درمان اضطراری باشید
حملات شدید آسم ممکن است مرگبار باشند. پیشاپیش با دکتر همکاری کنید تا تعیین شود هنگام وخیم شدن علائم و نشانه‌های بیماری باید چه اقدام‌هایی انجام دهید و همینطور وقتی نیاز به درمان اورژانسی پیدا می‌کنید. نشانه‌های آسم در وضعیت اضطراری عبارتند از:
- بدتر شدن سریع تنگی نفس یا خس‌خس سینه
- عدم بهبودی حتی پس از مصرف داروهای استنشاقی سریع‌الاثر مانند آلبوترول
- تنگی نفس زمانی که فعالیت فیزیکی سبک انجام می‌دهید
- با دکتر تماس بگیرید
به دکتر مراجعه کنید
اگر فکر می‌کنید آسم دارید: سرفه‌های مکرر و یا خس‌خس سینه دارید که بیش از چند روز طول می‌کشد و یا هر نشانه و یا علائمی از آسم، حتماً به دکتر مراجعه کنید. درمان زودهنگام آسم ممکن است از آسیب بلندمدت به ریه جلوگیری کند و از وخیم شدن وضعیت بیماری به مرور زمان پیشگیری کند.
برای نظارت بر آسم پس از تشخیص پزشکی: اگر می‌دانید که مبتلا به آسم شده‌اید، با دکتر همکاری کنید تا بیماری را تحت کنترل دربیاورید. کنترل خوب در درازمدت کمک می‌کند تا در زندگی روزانه احساس بهتری داشته باشید و از حمله آسم تهدیدکننده به مرگ جلوگیری شود.
اگر علائم آسم بدتر می‌شود: در صورتی با دکتر تماس بگیرید که ظاهراً داروها علائم بیماری را تسکین نمی‌دهند و یا وقتی بیشتر اوقات مجبور می‌شوید داروهای استنشاقی سریع‌الاثر استفاده کنید. سعی نکنید بدون مشورت با دکتر مشکل را با مصرف داروی بیشتر حل کنید. مصرف بیش از حد داروهای آسم ممکن است عوارض جانبی داشته باشد و وضعیت آسم را بدتر کند.
برای بررسی شیوه درمانی: آسم اغلب در طول زمان تغییر می‌کند. به صورت منظم با دکتر ملاقات کنید و در مورد علائم و هر گونه اصلاحات در روش درمان صحبت کنید.
هنوز مشخص نیست چرا برخی از افراد به آسم مبتلا میشوند و برخی دیگر نه، اما احتمالا به خاطر ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی (ارثی) رخ می‌دهد.
محرک‌های آسم
قرار گرفتن در معرض مواد مختلف آلرژی زا (حساسیت‌زا) ممکن است علائم و نشانه‌های آسم را تحریک کند. محرک‌های آسم از فردی به فرد متفاوت هستند و عبارتند از:
- آلرژن‌های هوا، مانند گرده، شوره بدن حیوانات، قارچ، سوسک و کنه های گرد و غبار
- عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی معمولی
- فعالیت فیزیکی (آسم ناشی از ورزش)
- هوای سرد
- آلاینده‌های هوا و محرک‌هایی مانند دود
- برخی از داروها، از جمله بتا بلوکر‌‌ها، آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، غیره) و ناپروکسن (آلوه)
- استرس و احساسات شدید
- سولفیت‌ها و مواد نگهدارنده که به برخی از انواع غذاها و نوشیدنی‌ها مانند میگو، میوه‌های خشک، سیب‌زمینی فرآوری‌شده، آبجو و شراب اضافه میشوند
- بیماری ریفلاکس معده و مری (GERD) نوعی ناراحتی بالینی که در آن اسید معده به سمت بالا و گلو برمی‌گردد
- چرخه قاعدگی در برخی زنان
تصور می‌شود که شماری از عوامل احتمال بروز آسم را افزایش می‌دهند، از جمله:
- داشتن عضو خانواده با نسبت خونی مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر که مبتلا به آسم باشند
- داشتن شرایط آلرژیک دیگر، مانند درماتیت آتوپیک یا رینیت آلرژیک (تب یونجه)
- داشتن اضافه‌وزن
- سیگاری بودن
- قرار گرفتن در معرض دود افراد سیگاری
- داشتن مادری که هنگام بارداری سیگار می‌کشیده است
- قرار گرفتن در معرض دود اگزوز و یا انواع دیگر آلودگی
- قرار گرفتن در معرض محرک های شغلی، مانند مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، آرایش‌مو و ساخت‌‍‌و‌ساز کارخانه‌ای
قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا، قرار گرفتن در معرض میکروب‌ها و یا انگل‌های خاص و ابتلا به برخی از انواع عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی نیز ممکن است عوامل خطر باشند. با این حال، تحقیقات بیشتری لازم است تا نقش آنها در ابتلا به آسم مشخص شود.
عوارض آسم عبارتند از:
نشانه‌هایی که با خواب، کار و یا فعالیت‌های تفریحی تداخل پیدا می‌کنند
غیبت از محل کار یا مدرسه در طول حملات آسم
تنگی دائمی لوله‌های برونش (بازآرایی راه‌هوایی) که بر کیفیت تنفس تاثیر می‌گذارد
بستری در اتاق اورژانس بیمارستان برای حملات شدید آسم
عوارض جانبی مصرف طولانی‌مدت برخی داروهای مورد استفاده برای تثبیت آسم شدید
درمان مناسب بطور قابل‌توجهی در جلوگیری از عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت ناشی از آسم سودمند خواهد بود.
به احتمال زیاد ابتدا به دکتر خانوادگی یا پزشک عمومی مراجعه خواهید کرد. با این حال، هنگامی که قرار ملاقات را تنظیم می‌کنید شاید به پزشک متخصص آلرژی یا ریه ارجاع داده شوید.
از آنجا که جلسه ملاقات بسیار کوتاه می‌شود و اغلب زمینه‌های زیادی برای مشاوره پزشکی وجود دارد، پس بهتر است از قبل آمادگی کسب کرده باشید. در اینجا برخی اطلاعات مفید ارائه می‌شود تا برای قرار ملاقات با دکتر آماده شوید و بدانید چه انتظاراتی باید از دکتر داشته باشید.
کارهایی که می‌توانید انجام دهید
این مراحل می‌تواند کمک کند تا از وقت ملاقات خود به بهترین وجه بهره‌برداری کنید:
نشانه‌های بیماری را یادداشت کنید، از جمله هر گونه مواردی که به نظر می‌رسد به علتِ ملاقات پزشکی مربوط نباشد.
توجه داشته باشید که چه زمان‌هایی بروز علائم بیشتر از همیشه آزارتان می‌دهد؛ برای مثال، اگر نشانه‌های بیماری معمولاً در زمان‌های خاصی از روز ،در فصول خاصی از سال وخیم‌تر میشوند و یا زمانی که در معرض هوای سرد، گرده و یا سایر محرک‌ها قرار می‌گیرید.
اطلاعات شخصی کلیدی را یادداشت کنید، از جمله استرس عمده یا هر گونه تغییر اخیر در زندگی.
داروهایتان را فهرست کنید، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید.
در صورت امکان، بردن یکی از اعضای خانواده یا دوست را به همراه خودتان در نظر بگیرید. گاهی اوقات به خاطر آوردن اطلاعات ارائه شده در ملاقات پزشکی دشوار می‌شود. کسی که همراه‌تان باشد شاید نکته‌ای را به یاد بیاورد که شما متوجه نشده‌اید یا فراموش کرده‌اید.
سوالاتی را یادداشت کنید تا از دکتر بپرسید.
زمان ملاقات با دکتر شاید محدود باشد، بنابراین یک فهرست از سوالات مفید برای بهره‌برداری بهینه از وقت تهیه کنید. پرسش‌های خود را از مهمترین به کم‌اهمیت‌ترین مرتب کنید چون شاید زمان کم بیاورید. در مورد آسم، برخی از سوالات اساسی که باید از دکتر بپرسید عبارتند از:
آیا آسم محتمل‌ترین علت مشکلات تنفسی من است؟
به جز محتمل‌ترین علت، چه علل احتمالی دیگری برای علائم بیماری من وجود دارد؟
چه نوع آزمون‌هایی نیاز دارم؟
آیا این بیماری موقتی است یا مزمن؟
بهترین شیوه درمان چیست؟
شیوه‌های جایگزین برای پیشنهاد اولیه شما چیست؟
من ناراحتی‌های سلامتی دیگری نیز دارم. چگونه می‌توانم بیماری را به بهترین شیوه مدیریت کنم؟
آیا محدودیت‌هایی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
آیا هیچ جایگزین عمومی برای داروهایی که برایم تجویز نموده اید، وجود دارد؟
آیا بروشور یا مطالب چاپی دیگری وجود دارد که برای مطالعه با خودم به خانه ببرم؟ چه وب‌سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
علاوه بر سوالاتی که حاضر کرده‌اید از دکتر بپرسید، از هیچ سوالی در طول ملاقات دریغ نکنید.
حمله شدید آسم
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
دکتر به احتمال زیاد تعدادی از سوالات زیر را خواهد پرسید. برای پاسخگویی به سوالها آماده باشید تا زمان بیشتری برای پرداختن به نکاتی که در نظر دارید باقی بماند. دکتر شاید بپرسد:
نشانه‌های بیماری در شما دقیقاً چه هستند؟
اولین بار چه زمانی متوجه علائم بیماری شدید؟
علائم چقدر شدید هستند؟
آیا بیشتر اوقات مشکلات تنفسی دارید و یا فقط در زمان‌های خاص یا شرایط خاص؟
آیا آلرژی،مانند درماتیت آتوپیک یا تب یونجه دارید؟
آیا مواردی وجود دارد که به نظر می‌رسد علائم بیماری را بهبود می‌دهند؟ نام ببرید
آیا آلرژی یا آسم در خانواده‌تان ارثی است؟
آیا ناراحتی‌های سلامتی مزمن دارید؟
معاینه بدنی
برای رد کردن سایر شرایط احتمالی مانند عفونت تنفسی یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، دکتر یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و از شما سوال‌هایی در مورد علائم و نشانه‌های بیماری و سایر ناراحتی‌های بالینی خواهد پرسید.
آزمون‌هایی برای اندازه‌گیری عملکرد ریه
همچنین شاید آزمایش عملکرد ریه انجام دهید تا مقدار هوا جاری شده در داخل و خارج بدن هنگام تنفس مشخص شود. این آزمایشات احتمالی عبارتند از:
اسپیرومتری: این آزمون با بررسی مقدار هوایی که می‌توانید پس از یک بار تنفس عمیق به بیرون پس دهید و چقدر سریع می‌توانید بازدم کنید، میزان تنگی لوله‌های برونش را تخمین می‌زند.
پیک فلومتر: پیک فلومتر یک دستگاه ساده است که بالاترین شدت بازدم شما را اندازه می‌گیرد. عددهای کمتر از نرمال در پیک فلومتر می‌تواند نشانه‌ای از عمکلرد نامناسب ریه‌ها و وخیم‌تر شدن وضعیت آسم باشد. دکتر شاید دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه پیگیری و درمان عددهای بسیار پایین در پیک فلومتر ارائه دهد.
آزمون‌های عملکرد ریه اغلب قبل و بعد از برونکودیلاتور مانند آلبوترول برای باز کردن راه هوایی انجام میشوند. اگر عملکرد ریه با استفاده از برونکودیلاتور بهبود یابد، این احتمال وجود دارد که به آسم مبتلا باشید.
دیگر آزمون‌ها
سایر آزمون‌ها برای تشخیص آسم عبارتند از:
چالش متاکولین: متاکولین، یکی از محرک‌های شناخته شده آسم، بهنگام استنشاق موجب انسداد خفیف راه‌های هوایی می‌شود. اگر نسبت به متاکولین واکنش نشان می‌دهید، به احتمال زیاد مبتلا به آسم شده‌اید. این آزمایش زمانی انجام می‌شود که آزمون اولیه برای عملکرد ریوی طبیعی باشد.
آزمون اکسیدنیتریک: این آزمون هر چند به طور گسترده در دسترس نیست ولی مقدار گاز نیتریک اکسید موجود در تنفس را اندازه‌گیری می‌کند. هنگامی که راه‌های هوایی ملتهب میشوند – نشانه ای از آسم – شاید سطح اکسیدنیتریک شما بالاتر از معمول باشد.
آزمایش‌های تصویربرداری: اشعه ایکس از روی قفسه‌سینه با وضوح بالا و توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن از ریه‌ها و حفره‌های بینی (سینوس) می‌تواند هر گونه ناهنجاری ساختاری و یا بیماری (مثل عفونت) را که باعث ایجاد یا تشدید مشکلات تنفسی شده تشخیص دهد.
آزمون آلرژی: از طریق آزمون پوستی یا آزمایش خون انجام می‌شود. آزمون‌های آلرژی می‌توانند آلرژی به حیوانات خانگی، گرد و غبار، کپک قارچ و گرده را تشخیص دهد. اگر محرک‌های مهم آلرژی شناسایی شوند، شاید ایمنی‌درمانی آلرژن برایتان توصیه شود.
ائوزینوفیل های خلط: این آزمون به دنبال برخی سلول‌های سفید خون (ائوزینوفیل) در مخلوط بزاق و مخاط (خلط) میگردد که هنگام سرفه خالی می‌کنید. ائوزینوفیل‌ها زمانی وجود دارند که علائم بیماری پیشرفت می‌کند و زمانی قابل‌مشاهده می‌شود که با رنگ رُزگونه (ائوزین) رنگ آمیزی شود.
تست تحریک‌آمیز آسم ناشی از ورزش و سرما: در این آزمایش‌‌‌ها، دکتر به اندازه‌گیری انسداد راه هوایی قبل و پس از انجام فعالیت بدنی شدید و یا چند بار تنفس با هوای سرد می‌پردازد.
آسم چگونه طبقه‌بندی می‌شود
برای طبقه‌بندی شدت آسم، دکتر ابتدا پاسخ‌های شما را به سوالاتی در مورد علائم (مانند تعداد حمله‌های آسم و میزان وخامت) در نظر می‌گیرد، سپس با نتایج حاصل از معاینه فیزیکی و آزمون‌های تشخیصی ترکیب می‌کند.
تعیین شدت آسم به دکتر کمک می‌کند تا بهترین شیوه درمان را انتخاب نماید. شدت آسم اغلب در طول زمان تغییر می‌کند و نیاز به اصلاح درمان دارد.
آسم به چهار دسته کلی طبقه‌بندی میگردد:
| طبقه‌بندی آسم | علائم و نشانه‌ها |
| خفیف متناوب | علائم خفیف تا دو روز در هفته و تا دو شب در ماه |
| خفیف مداوم | علائم بیش از دو بار در هفته اما نه بیشتر از یک بار در روز |
| متوسط مداوم | علائم یک بار در روز و بیش از یک شب در هفته |
| شدید مداوم | علائم در طول روز در بیشتر روزهای هفته و اغلب در شب ها |
پیشگیری و کنترل طولانی‌مدت برای توقف حملات آسم قبل از شروع بسیاری حیاتی هستند. شیوه درمان معمولا شامل یادگیری و آشنایی با محرک‌های بیماری، اقداماتی برای جلوگیری از آنها و پیگیری تنفس برای حصول اطمینان از اینکه داروهای آسم که روزانه مصرف می‌کنید جلوی بروز علائم را گرفته‌اند. در صورت حملات آسم، شاید لازم باشد داروهای استنشاقی سریع‌الاثر مانند آلبوترول مصرف کنید.
داروها
داروهای مناسب برای شما به چندین عامل بستگی دارد؛ از جمله سن، نشانه‌های بیماری، محرک‌های آسم و آنچه به نظر می‌رسد به بهترین شکل آسم شما را مهار می‌کند.
داروهای پیشگیرانه و کنترل کننده درازمدت موجب کاهش التهاب در مجاری هوایی میشوند که عامل ایجاد علائم هستند. اسپری‌های سریع‌الاثر (افشانه‌های برونشی) به‌سرعت راه‌های هوایی متورم را که باعث تنگی نفس شده‌اند باز می‌کنند. در برخی از موارد، داروهای آلرژی لازم است.
داروهای دراز مدت
داروهای کنترل آسم در درازمدت که به طور کلی روزانه مصرف میشوند، سنگ‌بنای درمان آسم را تشکیل می‌دهند. این داروها می‌توانند بیماری آسم را بطور روزانه تحت کنترل درآورند و از احتمال حمله آسم بکاهند. انواع داروهای کنترل دراز مدت عبارتند از:
کورتیکواستروئیدهای استنشاقی: این داروهای ضدالتهابی شامل فلوتیکازون (Flovent HFA)، بودزونید (Pulmicort Flexhaler)، فلونیزولید (Aerobid)، سیکلسونید (Alvesco)، بکلومتازون (Qvar) و مومتازون (Asmanex) هستند.
شاید لازم باشد این داروها را چند روز تا چند هفته مصرف کنید تا به حداکثر اثربخشی برسند. برخلاف کورتیکواستروئیدهای خوراکی، این نوع داروهای کورتیکواستروئیدی خطر نسبتا کمتری برای ایجاد عوارض جانبی و به طور کلی برای مصرف طولانی‌مدت دارند.
این داروهای خوراکی از جمله مونتلوکاست (Singulair)، زافیرلوکاست (Accolate) و زایلوتون (ZYFLO) به تسکین علائم آسم تا ۲۴ ساعت کمک می‌کنند. در موارد نادر، این داروها موجب واکنش‌های روانی مانند اضطراب، پرخاشگری، توهم، افسردگی و افکار خودکشی میشوند. در صورت بروز هر واکنش غیرمعمول به دنبال توصیه‌های پزشکی مناسب باشید.
آگونیستهای بتا با اثر طولانی: این داروهای استنشاقی که شامل سالمترول (Serevent) و فورموترول (Foradil و Perforomist)، میشوند راه‌های هوایی را باز می‌کنند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که چنین داروهایی ممکن است خطر ابتلا به حملات آسم را افزایش دهند بنابراین تنها در ترکیب با کورتیکواستروییدهای استنشاقی مصرف کنید. همینطور از آنجایی که این داروها می‌توانند موجب وخامت بیماری آسم را پنهان نگه دارند، بهتر است برای حمله‌های حاد آسم مصرف نشوند.
اسپری‌های استنشاقی ترکیبی: این داروها مانند فلوتیکازون-سالمترول (Advair Diskus)، بودزونید-فورموترول (Symbicort) و مومتازون-فورموترول (Dulera) حاوی آگونیست بتا با اثر طولانی همراه با کورتیکواستروئید هستند. از آنجا که این اسپری‌های ترکیبی حاوی آگونیستهای طولانی الاثر بتا هستند، شاید خطر بروز حملات آسم را افزایش دهند.
تئوفیلین: تئوفیلین (تئو-۲۴، الیگزوفلین، غیره) نوعی قرص روزانه است که بوسیله شل کردن عضلات اطراف راه‌های هوایی به گشایش راه‌های هوایی کمک می‌کند. این دارو امروزه نسبت به سالهای گذشته کمتر مصرف می‌شود.
داروهای امدادی
داروهای سریع‌الاثر (امدادی) هر گاه لازم باشد برای تسکین سریع و کوتاه‌مدت علائم در طول حمله آسم و یا قبل از ورزش از سوی دکتر تجویز و مصرف میشوند. انواع داروهای سریع‌الاثر عبارتند از:
آگونیستهای کوتاه اثر بتا: این افشانه‌های برونشی استنشاقی با اثر سریع امدادی در عرض چند دقیقه عمل می‌کنند تا علائم را در طول حمله آسم تسکین دهند. آنها شامل آلبوترول (ProAir HFA، Ventolin HFA و غیره)، لوالبوترول (Xopenex) و پریبوترول (Maxair) میشوند. بتا آگونیست کوتاه‌اثر را می‌توان با دستگاه استتنشاق داروهای آسم یا قطره‌چکان ریز قابل حمل مصرف کرد؛ این دستگاه می‌تواند داروهای آسم را به بخاری ظریف تبدیل کند تا از طریق ماسک صورت یا دهانگیر دمیده شوند.
ایپراتروپیوم (آترووِنت): مانند سایر افشانه‌های برونشی، ایپراتروپیوم نیز به‌سرعت راه‌های هوایی را آرام می‌کند و باعث می‌شود آسان‌تر نفس بکشید. ایپراتروپیوم بیشتر برای درمان آمفیزم و برونشیت مزمن مصرف می‌شود، اما در برخی موارد برای درمان حملات آسم نیز تجویز میگردد.
کورتیکواستروییدهای خوراکی و داخل‌وریدی: این داروها که شامل پردنیزون و متیل پردنیزولون میشوند، التهاب راه‌های هوایی ناشی از آسم شدید را تسکین می‌دهند. همینطور می‌توانند موجب عوارض جانبی جدی و بلندمدت شوند، پس فقط در بازه کوتاه‌مدت برای درمان علایم آسم شدید مصرف میشوند.
اگر دچار حملات آسم شوید، داروهای استنشاقی سریع‌الاثر می‌توانند علائم بیماری را کاهش دهند. اما اگر داروهای کنترل بلندمدت به‌خوبی اثر می‌کنند، دیگر نیازی به مصرف داروهای استنشاقی سریع‌الاثر بطور مرتب نخواهید داشت.
حتماً حواستان به تعداد پاف های مورد استفاده‌تان در هر هفته باشید. اگر نیاز دارید داروهای استنشاقی سریع‌الاثر را به دفعاتی بیشتر از توصیه پزشکی استفاده کنید، از دکتر مشورت بگیرید. احتمالا لازم است که داروهای کنترل درازمدت را دوباره تنظیم کنید.
داروهای آلرژی در صورتی ممکن است مفید باشند که آسم به خاطر آلرژی بروز می‌کند یا بدتر می‌شود، از جمله:
آمپول‌های آلرژی (ایمونوتراپی): با گذشت زمان، آمپول‌های آلرژی به تدریج واکنش سیستم ایمنی بدن به آلرژن‌های خاص را کاهش می‌دهند. به طور کلی برای چند ماه هفته ای یکبار آمپول می‌زنید، سپس برای دوره سه تا پنج ساله هر ماه یکبار.
اومالیزوماب (Xolair): این دارو به شکل تزریقی هر دو تا چهار هفته یکبار داده می‌شود، به طور خاص برای افرادی که آلرژی و آسم شدید دارند. این دارو با تغییر سیستم ایمنی بدن عمل می‌کند.
داروهای آلرژی: اشامل آنتی‌هیستامین‌ها اسپری‌های دهانی و بینی و ضد احتقان و همچنین اسپری‌های بینی کورتیکواستروئید و کرومولین میشوند.
ترموپلاستی برونش
این شیوه درمانی که به طور گسترده در دسترس است ولی برای هر کسی مناسب نیست، برای نوعی از آسم شدید انجام می‌شود که با مصرف کورتیکواستروییدهای استنشاقی یا سایر داروهای آسم درازمدت بهبود نمی‌یابد.
به طور کلی، ترموپلاستی برونش در طی سه ملاقات پزشکی سرپایی می‌تواند قسمت‌های داخلی راه‌های هوایی در ریه‌ها را با الکترود گرم کند و عضلات صاف در داخل راه‌های هوایی را کاهش دهد. این کار باعث محدودیت توانایی سفت‌شدگی راه‌های هوایی می‌شود تا راحت‌تر تنفس بکشید و به احتمال زیاد حملات آسم کمتری داشته باشید.
استفاده از داروهای استنشاقی
شیوه درمان
شیوه درمان باید انعطاف‌پذیر و بر اساس تغییرات در علائم بیماری باشد که باید هر وقت با دکتر ملاقات می‌کنید به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرد. سپس دکتر می‌تواند درمان را بر این اساس تنظیم کند. برای مثال، اگر آسم به خوبی مهار شده باشد، شاید دکتر داروی کمتری تجویز کند. اگر آسم به خوبی مهار نشده باشد و یا بدتر شود، دکتر شاید میزان داروها را افزایش دهد و توصیه کند که مرتب به مطب مراجعه کنید.
طرح اقدام آسم
با دکتر همکاری کنید تا یک طرح اقدام آسم درست کنید که بصورت کتبی مشخص می‌کند چه زمانی باید برخی از داروها را مصرف کنید و یا چه زمانی باید دوز داروها را بر اساس نشانه‌های بیماری افزایش یا کاهش دهید. همچنین شامل فهرستی از محرک‌ها و اقدامات است که باید از آنها پرهیز کنید.
دکتر ممکن است علائم آسم را ردیابی کند و یا با استفاده از پیک فلومتر به صورت منظم بر چگونگی روند درمان و مهار آسم نظارت کند.
اگر چه بسیاری از افراد مبتلا به آسم برای پیشگیری و تسکین علائم به داروها تکیه می‌کنند، ولی چندین اقدام وجود دارد که می‌توانید انجام دهید تا سلامت خود را حفظ کنید و از احتمال حملات آسم بکاهید.
از محرک‌ها اجتناب کنید
مهار آسم وابسته به گام‌هایی است که برای کاهش قرارگیری در معرض عوامل تشدید نشانه‌های بیماری برمی‌دارید، از جمله:
استفاده از تهویه مطبوع: تهویه مطبوع میزان گرده‌های معلق در هوا از درختان، چمنزار و علفهای هرز را که وارد خانه میشوند کاهش می‌دهد. تهویه مطبوع همچنین رطوبت محیط را کاهش می‌دهد و می‌تواند از قرارگیری در معرض گرد و غبار جلوگیری کند. اگر تهویه هوا ندارید، سعی کنید پنجره‌ها را در فصل گرده‌افشانی بسته نگه دارید.
اثاثیه منزل را از آلودگی‌ها پاک کنید: با تعویض برخی از لوازم در اتاق‌خواب می‌توانید میزان گرد و غباری که ممکن است علائم شبانه را وخیم‌تر کند به حداقل برسانید. به عنوان مثال بالش، تشک و فنرها را در پوشش ضد گرد و غبار قرار دهید فرش‌ها را جمع کنید و در عوض کف چوبی محکم نصب کنید. از پرده و کرکره قابل شستشو استفاده کنید.
مقدار رطوبت را در حد مطلوب نگه دارید: اگر در منطقه‌ای با آب و هوای مرطوب زندگی می‌کنید، در مورد استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌گیر با دکتر صحبت کنید.
از هاگ‌های قارچی اجتناب کنید: جاهای مرطوب را در حمام، آشپزخانه و اطراف خانه تمیز کنید تا از شیوع هاگ‌های قارچی جلوگیری شود برگ‌های کپک‌زده و یا چوب‌های مرطوب در حیاط را دور بریزید.
شوره حیوانات خانگی را از بین ببرید: اگر به موی حیوانات حساسیت دارید، از نگهداری حیوانات خانگی با پوست خز یا پردار پرهیز کنید. شانه کردن و یا حمام بردن حیوانات خانگی به طور منظم نیز می‌تواند مقدار شوره در محیط اطراف را کاهش دهد.
بطور مرتب خانه‌تکانی کنید: حداقل هفته‌ای یکبار خانه را تمیز کنید. اگر احتمال دارد گرد و غبار به پا کنید، ماسک روی صورت بزنید و از کسی بخواهید خانه را تمیز کند.
اگر هوای بیرون سرد است جلوی بینی و دهان را بپوشانید: اگر آسم به خاطر هوای سرد و خشک تشدید می‌شود، پوشیدن ماسک روی صورت می‌تواند مفید باشد.
سالم بمانید
از خودتان مراقبت کنید؛ درمان سایر بیماری‌های مرتبط با آسم به مهار علائم بیماری کمک می‌کند. برای مثال:
بطور منظم ورزش کنید: ابتلاء به بیماری آسم به این معنا نیست که باید کمتر فعال باشید. درمان می‌تواند از حملات آسم پیشگیری کند و علائم را در طول فعالیت مهار کند. ورزش منظم می‌تواند قلب و ریه را تقویت کند تا ازعلایم آسم کاسته شود. اگر در دماهای پایین ورزش می‌کنید، ماسک روی صورت بزنید تا هوایی که تنفس می کنیدگرم باشد.
وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید: اضافه وزن می‌تواند علایم آسم را تشدید کند و در معرض خطر بالاتری برای سایر مشکلات سلامتی قرار بگیرید.
میوه و سبزیجات بخورید: خوردن مقدار زیادی از میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند عملکرد ریوی را افزایش و علائم آسم را کاهش دهد. این غذاها سرشار از مواد مغذی محافظ (آنتی‌اکسیدان) هستند که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند.
این امکان وجود دارد که رفلکس اسید باعث سوزش سر دل شود و بعد به راه‌های هوایی ریه آسیب برساند و در نهایت موجب بدتر شدن علائم آسم گردد. اگر سوزش سردل مکرر و مداوم دارید، با دکتر در مورد گزینه‌های درمان صحبت کنید. به درمان GERD نیاز دارید تا علایم آسم بهبود یابد.
شیوه درمان جایگزین
درمان‌های جایگزین خاصی ممکن است به تسکین علائم آسم کمک کنند. با این حال، در نظر داشته باشید که این درمان‌ها جایگزینی برای درمان پزشکی نیستند، به خصوص اگر مبتلا به آسم شدید باشید. قبل از مصرف هر نوع گیاه دارویی یا مکمل حتماً با دکتر مشورت کنید، زیرا برخی از آنها با داروهای مصرفی شما تداخل می‌کنند.
گرچه برخی امروزه از داروهای جایگزین برای آسم مصرف میشوند اما در اکثر موارد تحقیقات بیشتری لازم است تا چگونگی عملکرد آنها مشخص شود و میزان عوارض جانبی اندازه‌گیری گردد. درمان‌های جایگزین برای بیماری آسم عبارتند از:
تکنیک‌های تنفس: این ورزش‌ها ممکن است مقدار داروی مورد نیاز برای مهار علائم آسم را کاهش دهند. کلاس‌های یوگا نیز تناسب اندام را افزایش داده و استرس را کاهش می‌دهند و ممکن است به بهبود آسم نیز کمک کنند.
طب سوزنی: این روش شامل قرار دادن سوزن‌های بسیار نازک در نقاط استراتژیک روی بدن است. طب سوزنی بسیار امن و به طور کلی بدون درد است.
تکنیک‌های تمدد اعصاب: تکنیک‌هایی مانند مراقبه، بازخورد زیستی (بیوفیدبک)، هیپنوتیزم و آرامسازی پیشرونده عضلانی ممکن است با کاهش تنش و استرس برای بهبود وضعیت آسم سودمند باشند.
درمان‌های گیاهی و طبیعی: برخی درمان‌های گیاهی و طبیعی که ممکن است به بهبود علایم آسم کمک کنند شامل کافئین، منیزیم و پیکنوژنول هستند. مخلوطی از انواع مختلف گیاهان معمولا در طب سنتی چینی، هندی و ژاپنی مصرف می‌شود. با این حال، مطالعات بیشتری لازم است تا میزان اثربخشی درمان‌های گیاهی برای آسم مشخص شود.
اسیدهای چرب امگا ۳: این روغن‌های سالم موجود در ماهی، بذر کتان و غذاهای دیگر ممکن است التهابی را کاهش دهد که منجر به علائم آسم می‌شود.
آسم ممکن است چالش‌برانگیز و استرس‌زا باشد. گاهی اوقات ممکن است نااُمید، عصبانی و یا افسرده شوید، چرا که مجبورید فعالیت‌های معمول را برای جلوگیری از محرک‌های محیطی کمتر کنید. همچنین ممکن است به خاطر علائم بیماری و مشکلات مدیریت روزانه احساس محدودیت کند.
اما آسم قرار نیست بیماری محدودکننده باشد. بهترین راه غلبه بر اضطراب و احساس ضعف و ناتوانی این است که وضعیت بالینی خود را به‌خوبی درک کنید و مراقب شیوه درمانی باشید. در اینجا چند پیشنهاد سودمند ارائه می‌شود:
حد اعتدال را رعایت کنید: بین وظایفی که انجام می‌دهید استراحت کنید و از فعالیت‌هایی که علائم بیماری را بدتر می‌کنند پرهیز کنید.
یک فهرست از کارهایی که باید روزانه انجام دهید تهیه کنید: شاید اینطور از احساس تشویش و سردرگمی در کارها جلوگیری شود. برای رسیدن به اهداف ساده به خودتان پاداش دهید.
درباره وضعیت بالینی خود با دیگران صحبت کنید: از طریق اتاق‌های چت و پیام رسانی در اینترنت و یا گروه‌های حمایتی در منطقه زندگی‌تان می‌توانید با افرادی ارتباط برقرار کنید که با چالش‌های مشابه روبرو هستند و اینطوری می‌فهمید که تنها نیستید.
اگر فرزندتان مبتلا به آسم است، برای او امیدبخش باشید: بر روی کارهایی تمرکز کنید که فرزندتان می‌تواند انجام دهد، نه کارهایی که نمی‌تواند. معلمان، پرستاران مدرسه، مربیان، دوستان و بستگان را در کمک به کنترل آسم فرزندتان شرکت دهید.
در حالی که هیچ راهی برای جلوگیری از آسم وجود ندارد، ولی شما و دکتر با همکاری یکدیگر می‌توانید یک برنامه گام‌به‌گام برای زندگی با ناراحتی بالینی خود و جلوگیری از حملات آسم طراحی کنند.
طرح اقدام آسم را دنبال کنید: همراه با دکتر و تیم مراقبت سلامت یک برنامه مفصل برای مصرف داروها و مدیریت روی حملات آسم بنویسید. سپس مطمئن شوید که همیشه از برنامه پیروی می‌کنید. آسم نوعی بیماری پیشرونده است که به نظارت منظم و درمان نیاز دارد. تحت کنترل نگه داشتن شیوه درمان می‌تواند به طور کلی احساس مهار بیشتر در زندگی برایتان فراهم بیاورد.
برای آنفلوانزا و پنومونی (ذات‌الریه) واکسینه شوید. به‌روز نگه داشتن واکسن آنفولانزا و ذات‌الریه می‌تواند از بروز حملات جلوگیری کند.
محرک‌های آسم را شناسایی و از آن ها اجتناب کنید: تعدادی از آلرژن‌ها و محرک‌ها اعم از گرده و قارچ، هوای سرد و آلودگی هوا می‌توانند حمله آسم را آغاز کنند. آنچه باعث ایجاد یا تشدید آسم می‌شود را پیدا نموده و گام‌هایی برای جلوگیری از محرک‌ها بردارید.
بر تنفس خود نظارت داشته باشید: کم‌کم یاد می‌گیرید که علایم هشداردهنده برای حمله قریب‌الوقوع مانند سرفه خفیف، خس‌خس سینه یا تنگی نفس را شناسایی کنید. اما از آنجا که عملکرد ریه ممکن است قبل از اینکه متوجه هر گونه علائم یا نشانه شوید کاهش یابد، به طور منظم اوج جریان هوای ریه خود را در دستگاه پیک فلومتر خانگی اندازه‌گیری و ثبت کنید.
حملات را به صورت زودهنگام شناسایی و درمان کنید: اگر سریع اقدام کنید، به‌ندرت دچار حمله شدید خواهید شد. همچنین برای کنترل علائم نیازی به مصرف داروی زیادی نخواهد بود.
زمانی که اندازه اوج جریان هوا کاهش می‌یابد و در مورد حمله‌ای نزدیک هشدار می‌دهد، داروهایتان را طبق دستورالعمل مصرف کنید و بلافاصله هر گونه فعالیتی که حمله را تحریک کرده متوقف کنید. اگر نشانه‌های بیماری بهبود نمی‌یابد، همانگونه که در طرح اقدام آمده امداد پزشکی دریافت کنید.
داروهایتان را طبق دستور تجویز مصرف کنید: فقط به خاطر اینکه به نظر می‌رسد آسم بهبود پیدا کرده هیچ برنامه‌ای را عوض نکنید مگر آنکه اول با دکتر مشورت کرده باشید. شاید بهتر باشد داروهایتان را هر دفعه به مطب دکتر ببرید تا دوباره مطمئن شوید که به درستی و با دوز مناسب مصرف می‌کنید.
به افزایش مصرف داروهای استنشاقی سریع‌الاثر توجه کنید: هرگاه پی بردید که به داروهای استنشاقی سریع‌الاثر مانند آلبوترول وابسته شده‌اید، پس آسم تحت کنترل نیست. به دکتر مراجعه کنید تا شیوه درمان را تنظیم کند.
